Lương net và lương gross luôn là hai khái niệm khó hiểu, đặc biệt là đối với sinh viên mới ra trường. Việc thiếu hiểu biết về hai loại lương này đã dẫn đến việc nhiều người tìm việc không tìm được công việc như ý muốn hoặc gặp khó khăn trong việc đàm phán lương.
Vậy lương net là gì và lương gross là gì? Làm thế nào để phân biệt và tính toán lương gross và lương net ?
HVIC sẽ giải đáp cho bạn một cách ngắn gọn và đơn giản nhất qua bài viết này.
Lương net là gì?
Luật không xác định khái niệm tiền lương net và tiền lương gross. Tuy nhiên, có thể hiểu đơn giản như sau.
Lương net là tiền lương tháng của người lao động không bao gồm bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Ví dụ, nếu lương thực của bạn là 15 triệu đồng, thì bạn sẽ nhận được 15 triệu đồng mỗi tháng mà không phải trả bất kỳ khoản nào khác ở trên. Thay vào đó, công ty sẽ có trách nhiệm thanh toán cho bạn.
Lương gross là gì?
Lương gross là tổng thu nhập hàng tháng của người lao động, bao gồm lương cơ bản và các chi phí khác như bảo hiểm, phụ cấp, trợ cấp, tiền thưởng (nếu có) và thuế thu nhập cá nhân (nếu có).
– Quy định về đóng bảo hiểm xã hội và thuế thu nhập cá nhân
Theo luật, người lao động sẽ đóng bảo hiểm xã hội và thuế thu nhập cá nhân với các mức khác nhau. Điều này sẽ liên quan đến tổng số tiền lương mà một người nhận được, bao gồm cả các khoản chi phí này.
Cách tính lương gross, cách tính lương net
Từ hai định nghĩa về lương gross là gì và lương net là gì, chúng ta có công thức tính lương net như sau:
Lương Net = Lương Gross – (BHXH + BHTN + BHYT) – Thuế TNCN (nếu có)
Công thức này cũng thể hiện mối quan hệ giữa lương net và lương gross. Người lao động có thể tự tính toán mỗi loại lương theo loại còn lại.
Ví dụ: Lương Gross của bạn là 15,000,000 VND/tháng. Ta có thể tính từng loại chi phí bảo hiểm và thuế TNCN để từ đó dễ dàng tính lương net như sau:
Lương Net = 15 triệu – Chi phí bảo hiểm – Thuế TNCN (nếu có)
Các loại bảo hiểm:
Bảo hiểm xã hội: 15,000,000 x 8% = 1,200,000 nvd
Bảo hiểm y tế: 15,000,000 x 1,5% = 225,000 vnd
Bảo hiểm thất nghiệp: 15,000,000 x 1% = 150,000 vnd
Vậy, tổng số tiền bảo hiểm mà bạn phải đóng hàng tháng là : 1,200,000 + 225,000 + 150,000 = 1,575,000 vnd
Thuế TNCN = (Tổng thu nhập – Các khoản được miễn – Các khoản giảm trừ) x Thuế suất
Theo Điều 1 Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân:
Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng
Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng
(*) Người phụ thuộc là người mà đối tượng nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng, bao gồm con cái chưa đủ tuổi vị thành niên, con bị tàn tật, không có khả năng lao động, cá nhân không có thu nhập, hoặc thu nhập không vượt quá mức quy định.
Nếu bạn không có người phụ thuộc, bạn sẽ được giảm trừ các khoản sau:
Giảm trừ gia cảnh: 11,000,000 nvd
Các khoản bảo hiểm bắt buộc: 1,575,000 vnd
Vậy, thu nhập tính thuế của bạn được tính như sau:
Thu nhập tính thuế = 15,000,000 – 11,000,000 – 1,575,000 = 2,425,000 vnd. Bạn được áp dụng bậc 1 trong bảng thu nhập tính thuế.
Do đó, thuế TNCN bạn phải đóng là:
Thuế TNCN = 2,425,000 x 5% = 121,250 vnd
Người lao động nên thương lượng lương net hay lương gross?
Điều quan trọng là phải biết lương net và lương gross để khi đi xin việc, bạn có thể thỏa thuận mức lương để đảm bảo quyền lợi của mình.
Về cơ bản, nếu bạn hiểu bản chất của lương net và lương gross, bạn sẽ thấy rằng mức lương thực tế của mình là giống nhau cho dù bạn chọn lương ròng hay lương gross. Bạn có thể cảm thấy thiệt thòi khi chọn mức lương gross của mình vì bạn phải khấu trừ một số chi phí hàng tháng, chẳng hạn như bảo hiểm và thuế. Tuy nhiên, việc chọn mức lương net có thể khiến bạn gặp nhiều rủi ro hơn.
Trong một số trường hợp, các doanh nghiệp sẽ báo cáo bảo hiểm dựa trên mức lương net của bạn thay vì mức lương gross của bạn. Kết quả là, phí bảo hiểm sẽ thấp hơn, dẫn đến việc người lao động nhận được ít quyền lợi trong tương lai hơn mức họ đáng được hưởng.
Đây là lựa chọn tốt nhất của bạn nếu bạn chọn lương gross, sau khi trừ phí bảo hiểm và thuế thu nhập cá nhân, khoản lương còn lại đáp ứng yêu cầu của bạn. Vì theo quy định của pháp luật, khi có các vấn đề như thai sản, thương tật, thất nghiệp,… thì bạn sẽ nhận được trợ cấp trên lương gross chứ không phải lương net.
Khuyến nghị của HVIC là bạn thương lượng tiền lương dựa trên mức lương gross.
Phần kết
HVIC hy vọng rằng bạn đã có được những thông tin cần thiết để hiểu được sự khác biệt giữa lương net và lương gross. Hãy đọc kỹ và đưa ra lựa chọn phù hợp cho bạn. Nếu bạn thấy việc tính lương phức tạp, hãy sử dụng công cụ tính lương để tiết kiệm thời gian.
