Nếu bạn đang tìm kiếm một hình thức đầu tư hiệu quả, chắc chắn bạn sẽ nghĩ đến hai lựa chọn dưới đây đầu tiên: cổ phiếu và trái phiếu. Tuy nhiên, bạn không biết nên đầu tư tiền vào đâu – những cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng cao nhưng cũng có rủi ro cao hay trái phiếu có lợi nhuận ổn định nhưng tiềm năng tăng trưởng không nhiều.
Trong bài viết này, HVIC sẽ giúp bạn so sánh cổ phiếu và trái phiếu để trả lời câu hỏi: “Nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu?” Cùng chúng tôi tìm hiểu ngay phần dưới đây nhé !
Khái niệm cổ phiếu và trái phiếu
Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu không còn xa lạ với nhiều người nhưng không phải ai cũng biết cách hiểu đúng và đầy đủ về nó. Cổ phiếu là một phần nhỏ vốn cổ phần của công ty cổ phần. Khi bạn mua cổ phiếu của một công ty, bạn mua “cổ phần” của công ty đó và trở thành cổ đông của công ty đó.
Cổ đông có quyền nhận cổ tức, tức là lợi nhuận mà công ty trả cho cổ đông. Cổ tức có thể được trả dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Ngoài ra, cổ đông còn có quyền tham gia vào các quyết định về chủ trương, định hướng của công ty bằng cách biểu quyết tại đại hội cổ đông.
Tuy nhiên, cổ phiếu cũng ẩn chứa nhiều rủi ro vì giá có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tình hình kinh doanh của công ty, tình hình kinh tế vĩ mô và tâm lý nhà đầu tư. Vì vậy, đầu tư vào cổ phiếu đòi hỏi sự hiểu biết về thị trường và công ty cũng như khả năng nhận biết và chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư.
Khi bạn mua cổ phần của một công ty, bạn trở thành cổ đông của công ty đó, nghĩa là bạn sở hữu một phần của công ty đó.
Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là một loại tài liệu xác nhận việc vay tiền, trong đó người mua trái phiếu trở thành người cho vay và người phát hành trái phiếu trở thành người đi vay. Khi một tổ chức hoặc chính phủ cần huy động vốn, tổ chức đó có thể phát hành trái phiếu để huy động vốn từ công chúng.
Người mua trái phiếu sẽ nhận được số tiền gốc và lãi suất được xác định trước trong một khoảng thời gian xác định (thời hạn của trái phiếu). Đây được gọi là lãi suất coupon và được trả hàng tháng hoặc hàng năm.
Trái phiếu có thể được mua và bán trên sàn giao dịch giống như cổ phiếu và giá của chúng có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào nhiều yếu tố như lãi suất, điều kiện kinh tế và sức mạnh tài chính của tổ chức phát hành trái phiếu.
Trái phiếu thường được coi là khoản đầu tư an toàn hơn cổ phiếu vì chúng có lãi suất cố định và thời hạn trả lãi cụ thể. Tuy nhiên, trái phiếu cũng tiềm ẩn những rủi ro như: không trả được nợ (phá sản) và rủi ro lạm phát (nếu lãi suất trái phiếu thấp hơn tỷ lệ lạm phát thì giá trị thực của khoản đầu tư sẽ giảm). Đồng thời, tiềm năng lợi nhuận từ trái phiếu thường thấp hơn từ cổ phiếu, đặc biệt khi thị trường tăng giá.
Điểm giống và khác nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu
Để quyết định nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu, bạn cần hiểu rõ những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai loại hình này để có bức tranh rõ ràng hơn trước khi quyết định đầu tư.
Điểm giống nhau
Mặc dù cổ phiếu và trái phiếu khác nhau về hình thức đầu tư sinh lời nhưng chúng vẫn có những điểm tương đồng sau:
Là loại hình đầu tư chứng khoán mà nhà đầu tư phải bỏ vốn mua để có quyền sở hữu.
Nhà đầu tư có thể gặp rủi ro khi tổ chức phát hành hoặc công ty gặp khó khăn về tài chính hoặc tuyên bố phá sản.
Nhà đầu tư có thể bán hoặc chuyển nhượng vốn bất cứ lúc nào để thu hồi vốn.
Cả hai hình thức đều tiềm ẩn rủi ro thanh khoản, nghĩa là nhà đầu tư không thể bán ngay cổ phiếu hoặc trái phiếu ở mức giá dự kiến.
Tổ chức phát hành, nhà đầu tư phải tuân thủ các quy định chung về giao dịch chứng khoán và quy định của Bộ Tài chính và nhà nước.
Điểm khác nhau
Ngoài những điểm tương đồng nêu trên, cổ phiếu và trái phiếu sẽ có những điểm khác biệt rõ rệt như sau:
| Cổ phiếu | Trái phiếu | |
| Chủ thể phát hành | Công ty cổ phần | Chính phủ, doanh nghiệp |
| Bản chất | Cổ phiếu nghĩa là chứng khoán vốn – người mua cổ phiếu sẽ trở thành một phần của công ty, mang mục đích tăng vốn cho chủ sở hữu công ty. | Trái phiếu nghĩa là chứng khoán nợ – người giữ trái phiếu sẽ trở thành chủ nợ của công ty, không làm tăng vốn của chủ sở hữu công ty. |
| Lãi suất | Không có lãi xuất | Có 2 loại lãi suất chính là trả lãi định kỳ và không định kỳ. |
| Nguồn trả lãi của doanh nghiệp phát hành | Nguồn trả cổ tức được trích từ lợi nhuận sau thuế. | Là khoản chi phí trước thuế, được khấu trừ khi tính thuế. |
| Lợi nhuận | Cổ phiếu sẽ phụ thuộc chính vào lợi nhuận của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp kinh doanh phát đạt thì cổ đông sẽ được trả lợi tức cao, đồng thời cổ phiếu nắm giữ càng có giá trị và ngược lại. | Trái phiếu chỉ có một mức giá cố định kèm với mức lãi suất đã quy định ban đầu. |
| Quyền lợi | Người mua cổ phiếu sẽ nắm một phần quyền sở hữu của doanh nghiệp. Do đó, các cổ đông có một số quyền điều hành nhất định trong doanh nghiệp như: họp hội đồng hay bỏ phiếu bầu cử các chức vụ trong ban quản trị. Đồng thời, nếu cổ đông sở hữu càng nhiều cổ phiếu thì quyền lợi được hưởng sẽ càng nhiều. | Người mua trái phiếu là người cho vay, nên sẽ không có bất kỳ các quyền điều hành tương tự. |
| Thời gian đáo hạn | Cổ phiếu không có thời gian xác định. Chừng nào bạn còn cầm cổ phiếu, bạn còn có cơ hội sinh lời. | Trái phiếu có thời hạn xác định do doanh nghiệp/Chính phủ quy định. |
| Khả năng phát hành | Cổ phiếu: Góp phần làm tăng vốn điều lệ của doanh nghiệp và thay đổi cơ cấu cổ phần của tất cả cổ đông hiện hữu. | Trái phiếu: Tăng vốn vay cho doanh nghiệp nhưng không làm thay đổi cơ cấu cổ phần của tất cả cổ đông hiện hữu. |
Bạn nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu?
Quyết định đầu tư vào cổ phiếu hoặc trái phiếu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mục tiêu tài chính, mức độ chấp nhận rủi ro và thời gian đầu tư của bạn. Dưới đây là một số điều bạn cần xem xét:
Mục tiêu tài chính: Nếu mục tiêu của bạn là tăng trưởng vốn thì cổ phiếu là lựa chọn tốt nhất vì chúng có tiềm năng tăng trưởng cao. Tuy nhiên, nếu mục tiêu của bạn là tạo ra nguồn thu nhập ổn định thì trái phiếu có thể phù hợp hơn vì chúng có lãi suất cố định.
Khả năng chấp nhận rủi ro: Nếu bạn có thể chấp nhận mức độ rủi ro cao để có cơ hội kiếm được lợi nhuận cao thì bạn nên đầu tư vào cổ phiếu. Nếu bạn sợ rủi ro thì đầu tư vào trái phiếu sẽ là giải pháp tốt hơn.
Thời gian đầu tư: Nếu bạn dự định đầu tư dài hạn, cổ phiếu thường mang lại lợi nhuận cao hơn trái phiếu. Tuy nhiên, nếu muốn kiếm lợi nhuận trong ngắn hạn, hãy chọn trái phiếu vì chúng thường ít biến động hơn cổ phiếu.
Vậy nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu? Câu trả lời tùy thuộc vào nhu cầu, mục tiêu tài chính và mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau của mỗi người. Nếu bạn là nhà đầu tư thích sự an toàn thì trái phiếu là lựa chọn tốt để kiếm lãi thường xuyên. Trong khi đó, cổ phiếu sẽ phù hợp với những nhà đầu tư có kinh nghiệm, hiểu biết sâu sắc về thị trường để có thể đánh giá và đưa ra quyết định đúng đắn ở những thời điểm khác nhau.
