Trong bối cảnh kinh tế quốc tế nhiều khó khăn, kinh tế Việt Nam năm 2023 vẫn ghi nhận những tín hiệu phục hồi khá rõ nét. Các tổ chức quốc tế và nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, quyết tâm tháo gỡ khó khăn cùng các giải pháp hỗ trợ mạnh mẽ của Chính phủ sẽ là những yếu tố tạo ảnh hưởng tích cực với tăng trưởng kinh tế trong năm 2024 và tạo đà cho bước tiến trong trung hạn.
Vượt “cơn gió ngược” toàn cầu, GDP Việt Nam năm 2023 ước tăng 5,05%
Năm 2023 tiếp tục là một năm nhiều sóng gió đối với kinh tế thế giới. Trong khi đại dịch vẫn đang để lại hậu quả nặng nề, một loạt thách thức mới lại xuất hiện, bao gồm các cuộc xung đột địa chính trị, xu hướng thắt chặt tiền tệ tại các nền kinh tế lớn, tăng trưởng giảm tốc… Do vậy, mức tăng trưởng kinh tế GDP cả năm 2023 của Việt Nam ước tính tăng 5,05% dù không đạt mục tiêu đề ra, nhưng vẫn được đánh giá là một con số tích cực trong bối cảnh khó khăn chung của kinh tế toàn cầu.
Đáng chú ý, theo bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, năm 2023, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế. Kim ngạch xuất khẩu một số nông sản tăng cao, chăn nuôi phát triển ổn định, nuôi trồng thủy sản phát triển khá do ứng dụng mô hình công nghệ cao đã mang lại hiệu quả kinh tế. Cùng với đó, sản xuất công nghiệp các tháng trong năm 2023 diễn biến theo xu hướng tích cực, nhất là các tháng cuối năm. Hoạt động thương mại dịch vụ sôi động và duy trì mức tăng cao so với năm trước.
“Các hoạt động sản xuất kinh doanh trong quý IV/2023 khởi sắc hơn so với các quý trước, góp phần đưa vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội cả năm 2023 tăng 6,2%. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài tính đến 20/12/2023 tiếp tục là điểm sáng trong bối cảnh dòng vốn đầu tư toàn cầu đang suy giảm. Lạm phát được kiểm soát theo mục tiêu đề ra. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân năm 2023 tăng 3,25%, thấp hơn mục tiêu đề ra”, bà Nguyễn Thị Hương đánh giá.
Mặc dù kinh tế Việt Nam năm 2023 đạt mức tăng trưởng khiêm tốn và ở mức thấp so với 8,02% của năm 2022, tuy nhiên, đây vẫn là mức tăng trưởng cao hơn so với nhiều quốc gia trong khu vực và thế giới.
Triển vọng sáng cho kinh tế Việt Nam năm 2024
Cơ quan xếp hạng tín dụng Fitch Ratings mới đây đã đưa ra dự báo lạc quan về tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong 2 năm 2024 và 2025. Cụ thể, Fitch Ratings cho rằng, chính sách tài chính và tiền tệ trong nước của Việt Nam đã hỗ trợ nhiều cho nền kinh tế, theo đó, Fitch dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ đạt 6,3% vào năm 2024 và 7,0% vào năm 2025.
Còn theo Báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) do Ngân hàng Phát triển châu Á công bố mới nhất, ADB dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2024 của Việt Nam sẽ được duy trì ở mức 6%. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng dự báo Việt Nam đứng thứ 20 thế giới với mức tăng trưởng năm 2024, đạt 5,8%.
Nghị quyết số 103/2023/QH15 về Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2024 được thông qua tại Kỳ họp 6, Quốc hội khóa XV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 6 – 6,5%, tốc độ tăng CPI bình quân từ 4 – 4,5%.
Trao đổi với PV Báo điện tử VOV, ông Trần Văn Lâm, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, đặt mục tiêu tăng trưởng 6% đến 6,5% là khả quan bởi ba trụ cột tăng trưởng: xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng đều rất khả quan.
Với xuất khẩu trong thời gian qua bị kìm hãm nhưng cuối năm đã phục hồi rất tốt, có triển vọng. Trong thời gian tới, nhu cầu thị trường thế giới tăng, khả năng phục hồi của xuất khẩu của nước ta là rõ nét. Cùng với đó, nhu cầu của thị trường trong nước cũng đang có dấu hiệu phục hồi. Cuối năm 2023 và đầu năm 2024, khối lượng tiền lớn từ gói hỗ trợ kích cầu theo Nghị quyết 43 được đưa vào nền kinh tế mới thực sự ngấm, phát huy hiệu quả sẽ tác động lớn tới thị trường. Lượng tiền lớn ra thị trường sẽ kích thích sản xuất, tiêu dùng.
Về đầu tư, đầu tư công vẫn được giải ngân tuy có chậm, song, đầu tư tư nhân sẽ phục hồi bởi sau một năm khó khăn, thị trường và doanh nghiệp cũng dần phục hồi.
“Về tiêu dùng, năm 2024, Việt Nam sẽ thực hiện cải cách tiền lương, điều này cũng tạo sức cầu lớn, do đó, nền kinh tế có cơ sở tăng mạnh hơn năm nay. Nếu như không có những yếu tố tác động ngược chiều, đột biến thì mục tiêu tăng trưởng đề ra trong năm 2024 hoàn toàn có thể đạt được”, ông Trần Văn Lâm nhận định.
“Nhìn thẳng vấn đề” để có đối sách hợp lý
Bên cạnh những kỳ vọng, những thách thức nền kinh tế năm 2024 hiện đang rất rõ nét bởi bối cảnh xung đột diễn ra ở nhiều nơi vẫn diễn ra gay gắt; chuỗi cung ứng toàn cầu về linh phụ kiện, xuất khẩu vẫn đứt gãy; các nước lớn đang gia tăng các biện pháp bảo hộ ngày càng rõ rệt… Điều này đã và đang tác động rõ rệt đến Việt Nam năm 2023 và chưa có dấu hiệu chấm dứt năm 2024.
Theo nhiều chuyên gia, hơn 30 năm sau đổi mới 1986, đây là thời điểm khó khăn nhất của kinh tế Việt Nam. Sau đại dịch Covid-19, những yếu kém nội tại của nền kinh tế ngày càng bộc lộ như thâm dụng vốn, năng lượng, giá trị gia tăng sản phẩm xuất khẩu thấp, năng suất lao động khó cải thiện.
PGS. TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, nền kinh tế Việt Nam đang tồn tại bất hợp lý: vốn rẻ nhưng doanh nghiệp không mặn mà; nhà ở cho người có nhu cầu thật, giá bình dân thiếu, trong khi phân khúc cấp cao dư thừa; vốn đầu tư công nằm chờ dự án; Việt Nam là thị trường có độ mở lớn với hơn 200% GDP, song xuất khẩu hầu hết là đến từ khu vực FDI, doanh nghiệp Việt, sản phẩm Việt ra nước ngoài, định vị được rất thiếu, yếu và hiếm.
TS. Trần Đình Thiên cho rằng, tỷ lệ doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường đang là vài chục %, còn doanh nghiệp thành lập mới có tăng song tốc độ giảm.
“Doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là thật, “chết” thật! Còn tỷ lệ gia nhập thì chưa chắc là “thật” vì họ chưa tạo ra sản phẩm ngay, thậm chí doanh nghiệp mới thành lập thường phải có lỗ kế hoạch tính tháng, tính năm mới cho ra sản phẩm mới, tạo giá trị gia tăng, phát triển được”, ông Thiên thẳng thắn.
Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, những doanh nghiệp mới thành lập, đăng ký thành lập chưa tạo ra giá trị, chưa đóng góp tăng trưởng GDP, thậm chí đó là chưa nói đến việc doanh nghiệp đăng ký mới có thể là “ảo” do chính sách đăng ký thành lập doanh nghiệp hiện nay thông thoáng, có nhiều hình thức lập doanh nghiệp để đấu giá, quay vòng hóa đơn, lừa đảo, trốn thuế… gây hại cho nền kinh tế thực.
Còn theo GS. TS. Hoàng Văn Cường, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, các yếu tố tác động làm ảnh hưởng đến nền kinh tế năm 2022 – 2023 đã được nhìn nhận rõ và năm 2024 nếu muốn GDP tăng trưởng, phải giải quyết dứt điểm các yếu kém này. Nếu làm được, không chỉ tăng trưởng 6-6,5% mà còn có thể cao hơn.
Ông Cường cho rằng, các hạn chế, yếu kém làm suy giảm nền kinh tế năm 2023 đã được chỉ ra như hệ quả của đại dịch Covid-19, lãi vay đè nặng lên cân đối tài chính của doanh nghiệp, doanh nghiệp đứt gãy chuỗi cung ứng, thiếu đơn hàng do nhiều thị trường xuất khẩu “thắt lưng buộc bụng”, kênh huy động vốn (chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp) gặp sự cố, nhà đầu tư mất niềm tin, thị trường bất động sản trầm lắng, đầu tư công chậm chạp, tình trạng nhiều đại dự án kéo dài, trì trệ giải ngân…
Theo GS. TS. Hoàng Văn Cường, những yếu tố tiêu cực, hạn chế của nền kinh tế đã được nhìn nhận, và giờ là lúc tìm giải pháp để khắc phục. Hy vọng năm 2024, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương “nhìn thẳng vấn đề” có đối sách hợp lý sẽ có dư địa tăng trưởng cao hơn, tốt hơn nhằm hiện thực hóa mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2021-2025.
Nguồn: VOV.VN
